T.iền sản giật là bệnh lý liên quan đến thai nghén ở phụ nữ, có thể để lại nhiều biến chứng nặng nề, thậm chí nguy hiểm tính mạng cho cả mẹ và thai nhi nếu không được cấp cứu và điều trị kịp thời.
Song có một thực tế rằng, hiện nay đa phần thai phụ thực hiện sàng lọc trước sinh chỉ nhằm phát hiện dị tật của thai nhi trong bụng mà bỏ qua tình trạng của mẹ.
Mỗi năm, hơn 10 triệu thai phụ trên thế giới mắc t.iền sản giật
Gần đây, liên tiếp các trường hợp thai phụ gặp nguy hiểm do mắc t.iền sản giật đã khiến nhiều người lo ngại về bệnh lý này. Theo đó, mới đây, sản phụ Lê Thị Trà M. (27 t.uổi, trú tại Cần Thơ) được đưa đến Bệnh viện Phụ sản TP Cần Thơ cấp cứu trong tình trạng đau bụng chuyển dạ sinh con.
Tuy nhiên, sau khi thăm khám, các bác sĩ xác định sản phụ M. nằm trong nhóm thai kỳ nguy cơ cao cho cả mẹ và con do sản phụ mang tam thai 35 tuần 1 ngày, ối vỡ sớm và mắc bệnh lý t.iền sản giật. Do đó, lập tức các bác sĩ đã nhanh chóng hội chẩn và ra quyết định phẫu thuật lấy thai để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và thai nhi.
Sản phụ M mang tam thai, mắc t.iền sản giật đã được các bác sĩ Bệnh viện Phụ sản TP Cần Thơ cấp cứu thành công. Ảnh BVCC
Trước đó, 2 mẹ con sản phụ N.T.N.B. (33 t.uổi, ở Hà Nội) mắc t.iền sản giật nặng cũng may mắn được cấp cứu thành công. Cụ thể, bước sang tuần thứ 28, chị B. bắt đầu xuất hiện tình trạng phù nhưng lại chủ quan nghĩ đây là hiện tượng bình thường trong thai kỳ. Tuy nhiên, sau 3 tuần, hiện tượng phù toàn thân ngày càng tăng dần kèm theo những cơn đau đầu dữ dội, khi ấy thai phụ mới đến Bệnh viện Phụ Sản Hà Nội để thăm khám.
Tại đây, nhận thấy tình trạng nguy hiểm do thai phụ huyết áp cao, phù toàn thân, đau đầu nhiều, mắt nhìn mờ, có triệu chứng phù não, lập tức các bác sĩ đã chỉ định cho bệnh nhân nhập viện. Kết quả xét nghiệm cho thấy, thai phụ bị rối loạn chức năng gan, thận; siêu âm phát hiện bệnh nhân bị tràn dịch ổ bụng, tràn dịch màng phổi.
Sau khi hội chẩn, các bác sĩ xác định đây là trường hợp t.iền sản giật thể nặng và chỉ định mổ cấp cứu để đảm bảo an toàn cho cả thai phụ và em bé. May mắn, b.é g.ái – con sản phụ B được cứu sống, chào đời với cân nặng 1,2 kg và được chuyển lên khoa Điều trị tích cực để theo dõi.
Đây chỉ là 2 trong số nhiều trường hợp thai phụ mắc t.iền sản giật được ghi nhận thời gian vừa qua. Theo TS.BS Đinh Thúy Linh, Phó Giám đốc Trung tâm Sàng lọc, chẩn đoán trước sinh và sơ sinh (Bệnh viện Phụ sản Hà Nội), mỗi năm, thế giới có hơn 10 triệu thai phụ mắc t.iền sản giật và hơn 2,5 triệu ca sinh non xảy ra do bệnh lý này.
T.iền sản giật là rối loạn thai nghén do huyết áp cao, phù và protein niệu. Bệnh bắt đầu từ tuần 20 của thai kỳ và có thể kéo dài đến 6 tuần sau sinh. Nếu không chữa trị sẽ dẫn đến co giật (hay được gọi là sản giật).
Tuy nhiên, điều các bác sĩ lo ngại là ở giai đoạn đầu, t.iền sản giật không có triệu chứng rõ rệt nhưng lại có thể tiến triển rất nhanh. Hầu hết thai phụ bị t.iền sản giật đều phải nhập viện điều trị. Các trường hợp t.iền sản giật có biến chứng có thể gây nguy hiểm đến tính mạng thai phụ nếu không được điều trị kịp thời.
Bên cạnh đó, đối với thai nhi, nếu t.iền sản giật xảy ra sớm trong thai kỳ thì nguy cơ thai nhi bị sinh non là rất cao. Một số trường hợp t.iền sản giật nặng sẽ gây rau bong non, thai nhi có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng, thậm chí có thể t.ử v.ong trong bụng mẹ.
3 bước quan trọng để dự phòng bệnh
3 bước sàng lọc t.iền sản giật bao gồm: Đo huyết áp; siêu âm đo doppler động mạch tử cung và lấy m.áu xét nghiệm. Ảnh TL
Theo TS.BS Đinh Thúy Linh, t.iền sản giật là bệnh không có biện pháp điều trị đặc hiệu, tuy nhiên lại là bệnh có thể sàng lọc và dự phòng được. ” Việc điều trị dự phòng các trường hợp nguy cơ cao sẽ giúp giảm gần 70% các trường hợp t.iền sản giật nói chung và gần 90% các trường hợp trước 32 tuần” , vị bác sĩ nhấn mạnh.
Theo đó, từ thời điểm tuần 11 đến tuần 14 của thai kỳ, thai phụ có thể thực hiện sàng lọc t.iền sản giật để phát hiện bệnh kịp thời. 3 bước sàng lọc t.iền sản giật bao gồm: Đo huyết áp; siêu âm đo doppler động mạch tử cung và lấy m.áu xét nghiệm.
Song, theo Phó Giám đốc Trung tâm Sàng lọc, chẩn đoán trước sinh và sơ sinh (Bệnh viện Phụ sản Hà Nội), có một thực tế rằng, hiện nay đa phần thai phụ thực hiện sàng lọc trước sinh
chỉ nhằm phát hiện dị tật của thai nhi trong bụng mà bỏ qua tình trạng của mẹ. Trong khi đó, t.iền sản giật gặp ở 3-5% thai phụ, tức cứ 100 phụ nữ mang thai sẽ có 3-5 người mắc bệnh lý này. Thậm chí, ở một số quốc gia, con số này là 8/100 thai phụ.
Vì vậy, để hạn chế đến mức tối đa việc mắc t.iền sản giật cũng như các biến chứng xấu có thể xảy ra trong suốt thai kỳ, các chuyên gia khuyến cáo, chị em phụ nữ mang thai, nhất là các trường hợp đã có t.iền sử bị t.iền sản giật, phụ nữ mang đa thai, huyết áp cao cần tuân thủ khám thai định kỳ và thực hiện sàng lọc t.iền sản giật cũng như các sàng lọc trước sinh cho thai nhi để đảm bảo có một thai kỳ khỏe mạnh và an toàn.
Một trong những tai biến sản khoa rất nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi
T.iền sản giật là một trong những tai biến sản khoa nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi. T.iền sản giật cần sàng lọc thật sớm để có biện pháp dự phòng.
Từ tuần 32 của thai kỳ, chị Lê Thị Thu T. (SN 1984, Hà Nội) bat đau xuat hien tinh trang phù kèm theo đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, chỉ số protein niệu cao, ảnh hưởng chức năng gan, chức năng phổi. Sản phụ có t.iền sử mổ đẻ 2 lần, cùng với đó đang điều trị tiểu đường thai kỳ.
Nhập viện điều trị tại khoa Đẻ tự nguyện D3, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội, chị T. được đội ngũ bác sĩ, nhân viên y tế chăm sóc và theo dõi sát sao. Nhận đinh đay la truong hop tien san giat nang, cac bac si quyet đinh mo chủ động ở tuần 35 để đam bao an toan, tránh nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe của ca san phu va em be.
Ca mo đuoc thuc hien boi PGS. TS. BS. Nguyễn Duy Ánh – Giám đốc Bệnh viện, Ths.Bs CKII Nguyễn Hùng Sơn – Trưởng khoa Đẻ tự nguyện D3 cung ekip. Ket qua, 15h16 ngay 19/1/2021, mot be trai và một b.é g.ái đều có cân nặng 2300g cat tieng khoc chao đoi. Sau mổ, tình trạng sức khỏe của mẹ và em bé đều ổn định, hiện đang được chăm sóc tại khoa D3.
Chị Nguyễn Thị H. (SN 1972, Hà Nội) cảm thấy vô cùng mãn nguyện khi đón con đầu lòng sau 28 năm hiếm muộn.
Tuy nhiên, từ tháng thứ 3 của thai kỳ, chị được phát hiện tiểu đường thai kỳ, từ đó điều chỉnh chế độ dinh dưỡng hợp lý. Mang thai ở t.uổi đã cao, chị xuất hiện triệu chứng phù chân – dấu hiệu điển hình của bệnh lý t.iền sản giật.
Đi khám tại cơ sở y tế gần nhà, chị được khuyên tới khám tại bệnh viện tuyến trên để đảm bảo an toàn cho cả sản phụ và thai nhi. Ngày 13/11/2020, tuần 34 của thai kỳ, chị tới khám và được chỉ định nhập viện tại khoa Sản bệnh A4 – Bệnh viện Phụ Sản Hà Nội để theo dõi hiện tượng t.iền sản giật. Qua siêu âm, chị được phát hiện nhân xơ tử cung kích thước 71 x 47 x 74mm. Được biết, chị có t.iền sử mổ u xơ tử cung một lần vào năm 2012.
Trong quá trình dưỡng thai tại khoa A4, chị được các bác sĩ theo dõi sát sao, hiện tượng phù chân được cải thiện. Sang tuần 35, chị được chỉ định mổ chủ động để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.
T.iền sản giật là rối loạn thai nghén do huyết áp cao, phù và protein niệu. Bệnh bắt đầu từ tuần 20 của thai kỳ và nếu không chữa trị sẽ dẫn đến co giật (hay được gọi là sản giật).
TS BS Đinh Thúy Linh.
Theo TS. BS. Đinh Thuý Linh – Phó giám đốc Trung tâm Sàng lọc, Chẩn đoán trước sinh & sơ sinh, đối tượng của t.iền sản giật rất rộng. Hơn 10 triệu thai phụ trên khắp thế giới mắc bệnh lý t.iền sản giật hàng năm. Hơn 2.5 triệu ca sinh non do t.iền sản giật mỗi năm.
Đây là rối loạn thai nghén do huyết áp cao, phù và protein niệu. Bệnh bắt đầu từ tuần 20 của thai kỳ và có thể kéo dài đến 6 tuần sau sinh. Nếu không chữa trị sẽ dẫn đến co giật (hay được gọi là sản giật).
Không chỉ ảnh hưởng đến mẹ, t.iền sản giật còn ảnh hưởng tới đ.ứa t.rẻ. Bác sĩ Linh cho biết trong giai đoạn đầu của bệnh, thai phụ thường không có triệu chứng rõ rệt. Tuy vậy t.iền sản giật có thể tiến triển rất nhanh. Hầu hết thai phụ bị t.iền sản giật đều phải nhập viện điều trị, thai nhi có nguy cơ sinh non cao.
Các trường hợp t.iền sản giật có biến chứng có thể gây nguy hiểm đến tính mạng thai phụ nếu không được điều trị kịp thời.
T.iền sản giật xảy ra sớm trong thời kỳ mang thai có khả năng dẫn đến sinh non. Một số trường hợp t.iền sản giật nặng sẽ gây rau bong non, thai nhi có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Trường hợp nặng, thai nhi thậm chí có thể t.ử v.ong trong bụng mẹ.
Việc điều trị dự phòng các trường hợp nguy cơ cao sẽ giúp giảm gần 70% các trường hợp t.iền sản giật nói chung và gần 90% các trường hợp để non trước 32 tuần.
Từ thời điểm tuần thứ 11 đến tuần 14 của thai kỳ, thai phụ có thể thực hiện sàng lọc t.iền sản giật để phát hiện bệnh kịp thời. 3 bước sàng lọc t.iền sản giật bao gồm: Đo huyết áp, siêu âm đo doppler động mạch tử cung và lấy m.áu xét nghiệm.
