Đến nay, đã có 63 nước chính thức cho phép thương mại hóa t.huốc l.á làm nóng trên toàn cầu, bao gồm Mỹ, Anh, Nhật, Hàn Quốc, Malaysia, Philippines… và các nước thuộc khối châu Âu.
Một số sản phẩm t.huốc l.á có sử dụng thiết bị điện. (Nguồn: Vietnamplus)
Mới đây nhất, vào đầu năm 2021, Tổng thống Uruguay cùng tất cả các bộ trưởng (bao gồm cả Bộ Y tế Cộng đồng) đã ký đồng thuận thu hồi lệnh cấm ban hành trước đó đối với các sản phẩm t.huốc l.á làm nóng. Như vậy, những sở cứ khoa học về t.huốc l.á làm nóng đang ngày càng được nhiều nước ghi nhận.
Xem xét cơ sở khoa học về lượng độc chất trong t.huốc l.á làm nóng so với t.huốc l.á điếu
Khoa học đã chứng minh không phải nicotin mà khói t.huốc l.á mới là nguyên nhân gây ra các bệnh liên quan đến hút thuốc trong đó có ung thư phổi, tim mạch và các bệnh lý hô hấp, điển hình là COPD. Việc đốt cháy lá thuốc đã tạo ra hơn 6.000 chất hóa học mà người hút thuốc và cả những người xung quanh hít vào mỗi ngày.
Đây là lý do để cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cho phép một sản phẩm t.huốc l.á làm nóng có chứa nguyên liệu t.huốc l.á khô được kinh doanh với chỉ định MRPT – điều chỉnh nguy cơ, giảm thiểu phơi nhiễm với các chất độc hại lên cơ thể so với khói của t.huốc l.á điếu, vì sản phẩm này chứng minh đã loại bỏ được quá trình đốt cháy.
Thông tin này đã được đại diện FDA, tiến sỹ Priscilla Callahan-Lyon, công bố rộng rãi trên trang thông tin chính thức của FDA. Tiến sỹ Callahan-Lyon cho biết để được cấp phép kinh doanh, một sản phẩm t.huốc l.á phải được kiểm chứng là phù hợp với mục đích bảo vệ sức khỏe cộng đồng trên cơ sở đ.ánh giá giữa nguy cơ và lợi ích đối với cả người sử dụng và người không sử dụng sản phẩm đó.
Bà cũng khẳng định sản phẩm được cho phép và thẩm định từ FDA phải đạt được yêu cầu là không gây hại hơn t.huốc l.á điếu đốt cháy.
Còn trong báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khu vực châu Âu về hàm lượng các chất độc hại có trong khí hơi aerosol của t.huốc l.á làm nóng cũng nêu rõ, mặc dù các sản phẩm t.huốc l.á thế hệ mới không an toàn (thực tế không có sản phẩm t.huốc l.á nào là an toàn tuyệt đối), nhưng đ.ánh giá tổng quan hệ thống từ các nghiên cứu được bình duyệt bởi giới y khoa đầu ngành đã công bố cho thấy hàm lượng các chất độc hại được phân tích trong khí hơi của t.huốc l.á làm nóng thấp hơn ít nhất 62%, đồng thời các hạt chất rắn (PM) cũng thấp hơn 75% so với khói của t.huốc l.á điếu đốt cháy.
Các nghiên cứu từ ngành công nghiệp t.huốc l.á cũng như rất nhiều nghiên cứu độc lập khác, bao gồm từ một số tổ chức chính phủ của Đức, Hà Lan, Anh Quốc… khẳng định hàm lượng các chất độc hại trong khí sản sinh từ t.huốc l.á làm nóng thấp hơn so với khói của t.huốc l.á điếu đốt cháy.
Đ.ánh giá về việc có thêm nhiều bằng chứng khoa học bảo chứng cho các sản phẩm t.huốc l.á thế hệ mới, trong đó có t.huốc l.á làm nóng, bác sỹ Lê Đình Phương, Trưởng khoa Nội Tổng quát và Y học Gia đình, Bệnh viện FV, cho biết hiện tại cơ quan y tế ở các nước Anh, Mỹ, Nhật Bản đều đồng ý rằng các sản phẩm t.huốc l.á thế hệ mới giảm thiểu tác hại trung bình khoảng 95% so với t.huốc l.á điếu, vì vậy quan điểm giảm thiểu tác hại bằng các sản phẩm thay thế có thể được ứng dụng trong ngành t.huốc l.á.
Bác sỹ Lê Đình Phương, Trưởng khoa Nội Tổng quát và Y học Gia đình, Bệnh viện FV. (Nguồn: Vietnamplus)
Mặc dù vậy, điều đó vẫn không có nghĩa là các sản phẩm này vô hại và được khuyến khích sử dụng sai mục đích vì bản chất chúng vẫn chứa nicotin gây nghiện cùng các hợp chất gây hại và có tiềm năng gây hại.
Phó giáo sư-tiến sỹ Lê Văn Quảng, Giám đốc Bệnh viện K Trung ương, cũng đ.ánh giá: “Từ góc độ của bác sĩ chuyên khoa ung thư, khi bệnh nhân hút thuốc, lượng chất gây ung thư phơi nhiễm với cơ thể càng lớn thì nguy cơ gây ung thư càng cao. Theo công bố của FDA, khi cho phép một sản phẩm t.huốc l.á làm nóng được kinh doanh như là sản phẩm t.huốc l.á điều chỉnh nguy cơ, sản phẩm t.huốc l.á làm nóng này có đầy đủ bằng chứng khoa học cho thấy việc giảm phơi nhiễm của cơ thể với các chất độc hại.”
Nhiều quốc gia công nhận, các nhà khoa học vẫn tiếp tục nghiên cứu
Mặc dù các nước sở hữu nền khoa học tiến bộ như Anh, Nhật Bản, Mỹ, đã chính thức công nhận sự khác biệt của t.huốc l.á làm nóng so với t.huốc l.á điếu đốt cháy, các nước này vẫn yêu cầu các công ty đưa ra những cảnh báo chung về khả năng gây nghiện của sản phẩm cũng như cần tiếp tục nghiên cứu đ.ánh giá về những chất mới có trong t.huốc l.á làm nóng nhưng không có trong t.huốc l.á điếu như WHO cảnh báo.
Đến nay, mặc dù các nghiên cứu khoa học vẫn đang được tiếp tục tiến hành để bổ sung thêm bằng chứng khoa học về độc tính của tất cả các chất hóa học có trong khí hơi của t.huốc l.á làm nóng nhưng các nước trên thế giới vẫn đưa t.huốc l.á làm nóng vào quản lý và xem đó như là công cụ kiểm soát tác hại của t.huốc l.á.
Điều này được lý giải dựa trên những sở cứ khoa học cho thấy, danh sách các chất có hại và có tiềm năng gây hại sản sinh từ sản phẩm t.huốc l.á làm nóng được đ.ánh giá là đang tuân theo danh sách từ các tổ chức uy tín trên thế giới, bao gồm bao gồm danh sách các chất gây ung thư từ Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC – International Agency for Research on Cancer) trực thuộc WHO (17 chất), danh sách các chất gây ung thư (94 chất) cũng như các chất độc hại trên hô hấp, tim mạch, sinh sản và phát triển (tương ứng 12, 45 và 11 chất) từ Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ FDA.
Đến nay, đã có 63 nước chính thức cho phép thương mại hóa t.huốc l.á làm nóng trên toàn cầu, bao gồm Mỹ, Anh, Nhật Bản, Hàn Quốc, Malaysia, Philippines… và các nước thuộc khối châu Âu. Gần đây nhất, Uruguay cũng đã tháo bỏ lệnh cấm đối với t.huốc l.á làm nóng trong bối cảnh quản lý nghiêm ngặt tất cả các sản phẩm t.huốc l.á.
Trước đó, Ủy ban soạn thảo Dự luật của Hội đồng Legco Hong Kong cũng đã thông báo chấm dứt dự luật cấm các sản phẩm t.huốc l.á thế hệ mới gồm: t.huốc l.á điện tử, t.huốc l.á làm nóng (HTP) và các hệ thống cung cấp nicotin điện tử khác. Dự luật không được thông qua vì vấp phải sự phản đối kịch liệt từ những thành viên trong Ủy ban soạn thảo dự luật.
Chính phủ Uruguay giải thích việc họ dỡ bỏ lệnh cấm đối với t.huốc l.á làm nóng là do nhận thấy cần phải có trách nhiệm đối với sức khỏe cộng đồng bằng cách tìm kiếm các công cụ đưa ra giải pháp thực tiễn cho vấn nạn hút t.huốc l.á, bao gồm các giải pháp, sản phẩm thay thế cho t.huốc l.á điếu đốt cháy.
Tại Nhật Bản, nơi mà t.huốc l.á làm nóng chiếm khoảng 85% thị phần toàn cầu, sau khi sản phẩm này được thương mại hóa vào năm 2014, Chính phủ Nhật Bản đã tiến hành các nghiên cứu đ.ánh giá về những ảnh hưởng của nó lên sức khỏe cũng như những hệ lụy ngoại ý đối với cộng đồng.
Những số liệu này cũng đồng thời phần nào giải quyết quan ngại cho các nước khi đưa ra câu hỏi, liệu có tỷ lệ sử dụng kép đồng thời cả t.huốc l.á điếu và t.huốc l.á làm nóng, hoặc có sản phẩm mới này có thu hút giới trẻ sử dụng hay không.
Khảo sát toàn quốc về sức khỏe và dinh dưỡng tại Nhật Bản năm 2018 cho thấy chỉ có 9% tỷ lệ sử dụng kép trong số những người đang hút t.huốc l.á. Đồng thời dữ liệu do Chính phủ Nhật Bản ủy quyền thu thập cũng chứng minh, mức độ sử dụng t.huốc l.á làm nóng trong bộ phận học sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông dù có nhưng rất thấp, chỉ bằng 1/5 so với tỷ lệ hút t.huốc l.á điếu đốt cháy, tức là chỉ có 0,1%.
Đ.ánh giá việc đưa t.huốc l.á làm nóng vào quản lý như là chiến lược giúp giảm thiểu tác hại t.huốc l.á điếu, phó giáo sư-tiến sỹ Lê Văn Quảng nhìn ở góc độ cần có giải pháp khả thi hơn cho những nhóm không thể cai hoặc không muốn cai, ví dụ như giảm thiểu tác hại. Đồng thời, những giải pháp này phải được cơ quan y tế giám sát, quản lý chặt chẽ để tránh những hệ lụy do bởi tỷ lệ hút mới, hoặc tỷ lệ tái nghiện.
Bác sỹ Lê Đình Phương cũng nhận xét: “Giai đoạn bây giờ không phải là giai đoạn tuyên truyền về nhận thức và giáo dục tác hại của t.huốc l.á nữa, mà phải có chế tài hoặc tìm ra những biện pháp nhằm giảm nhẹ nguy hại cho người sử dụng t.huốc l.á. Đứng dưới góc độ chính sách đối với cộng đồng, cách tiếp cận đó là phù hợp”./.
Tác hại khôn lường của việc ngủ ngáy
Ngủ ngáy không chỉ ảnh hưởng chất lượng giấc ngủ của bạn và người xung quanh, nó còn là dấu hiệu cảnh báo vấn đề sức khỏe tiềm ẩn trong cơ thể.
Nhiều người nghĩ rằng ngủ ngáy chỉ là hiện tượng bình thường mà ai cũng dễ gặp phải trong khi ngủ. Tuy nhiên, trên thực tế, chứng ngủ ngáy có thể là dấu hiệu của tình trạng bệnh lý tiềm ẩn.
Ngáy là tình trạng âm thanh được tạo ra do luồng không khí đi qua một khe hẹp ở vùng hầu – họng, làm rung niêm mạc tại chỗ và những mô xung quanh.
Chuyên gia y học về giấc ngủ Kent Smith, Chủ tịch của Học viện Ngủ và Thở Mỹ, cho biết: “Khi không khí cố gắng đi qua khe hẹp này, các mô sẽ đ.ập vào nhau. Thông thường, tiếng lạch cạch này là nguồn gốc của âm thanh ngáy”.
Nguyên nhân
Theo Live Strong, hiểu được điều gì gây ra tiếng ngáy ồn ào là bước đầu tiên giúp bạn tìm ra giải pháp điều trị.
Bạn bị tắc nghẽn: Chuyên gia Smith cho biết khi bạn bị cảm lạnh hoặc dị ứng bùng phát, bên trong mũi sẽ sưng lên. Khi đó, khoang mũi sẽ không có nhiều chỗ và bạn phải làm việc nhiều hơn để hít không khí vào. Điều này có thể làm cho mô bên dưới rung lên, gây ra tiếng ngáy.
Phì đại Turbinate là tình trạng khác khiến bạn có nguy cơ mắc chứng ngáy ngủ do viêm. Nó gây sưng tấy niêm mạc đường mũi, ngăn chặn luồng không khí.
Bạn đang kiệt sức: Mọi người có nhiều khả năng bị nghẹt mũi khi họ mệt mỏi. Mệt mỏi khiến lực cơ giảm xuống, mô cổ họng trở nên mềm và tạo ra nhiều tiếng ồn hơn.
Những người mệt mỏi, trên 55 t.uổi, uống rượu sau bữa tối…, có nguy cơ cao bị ngáy trong khi ngủ. – Ảnh: Medicalnewstoday.
Bạn đang mang thai: Khi bạn mang thai, mức độ progesterone tăng lên. Được gọi là hormone thai kỳ, progesterone giúp nuôi dưỡng bào thai đang phát triển, đồng thời, cũng là nguyên nhân gây ra tiếng ồn vào ban đêm. Nó gây sưng tấy các màng lọc, dẫn đến nghẹt mũi và ngủ ngáy.
Người trên 55 t.uổi: Khi chúng ta già đi, trọng lực có nhiều ảnh hưởng hơn. Các cơ trở nên yếu hơn và mô cổ họng trước đây thường không hoạt động bắt đầu chảy xệ. Sau 55 t.uổi, lưỡi cũng trở nên lười biếng hơn. Bạn mất năng lượng thần kinh ở lưỡi, vì vậy, bạn không thể di chuyển nó ra khỏi lưỡi khi đang ngủ.
Tăng cân: Một số người tích trữ chất béo ở đáy lưỡi hoặc phía sau cổ họng, điều này sẽ làm thu hẹp cổ họng. Chu vi phần cổ bên ngoài càng lớn (40-43 cm), nguy cơ ngưng thở bên trong càng lớn.
Uống rượu sau bữa tối: Cồn tạo điều kiện tăng nguy cơ ngáy. Rượu giúp thư giãn cơ cổ họng nhiều hơn là cơ ngực, nơi chúng ta sử dụng để thở.
Hút thuốc: Những người hút thuốc dễ ngủ ngáy gấp 2 lần so với những người khác. Khói t.huốc l.á kích thích niêm mạc khoang mũi và họng, gây sưng và viêm. Điều này làm tắc nghẽn, khiến bạn khó thở bằng mũi. Những người hít phải khói thuốc của người khác hút cũng có nguy cơ ngáy.
Nằm ngửa khi ngủ: Ở tư thế nằm ngửa, trọng lực cho phép lưỡi trượt về phía sau cổ họng, hạn chế luồng không khí hít vào. Ngoài ra, các mô ở phía sau cổ họng cũng bị rủ xuống, gây tắc nghẽn khí quản.
Sử dụng t.huốc a.n t.hần: Theo National Sleep Foundation, các loại thuốc như ativan và valium có thể làm tăng khả năng ngủ ngáy vì chúng giúp thư giãn các cơ, bao gồm cả những cơ trong cổ họng.
Tác hại khi ngủ ngáy
Theo Mayo Clinic, nhiều bằng chứng cho thấy ngáy to có thể là yếu tố nguy cơ dẫn đến đột quỵ, ngay cả khi bạn không bị ngưng thở.
Các nhà nghiên cứu phát hiện sự rung động của tiếng ngáy gây ra những vết rách nhỏ trong niêm mạc động mạch. Sau đó, cơ thể sẽ sửa chữa bằng cách tạo ra các mảng bám. Sự tích tụ mảng bám đó làm tăng khả năng đột quỵ.
Ngủ ngáy có thể ảnh hưởng đến người nằm bên cạnh. Ảnh: Healthline.
Ngoài ra, ngáy to còn ảnh hưởng đến người ngủ bên cạnh bạn. Họ có thể có giấc ngủ kém chất lượng, bị gián đoạn, dẫn đến nhiều vấn đề về sức khỏe.
Bên cạnh đó, mức oxy tăng lên và xuống thấp liên tục cùng với sự gia tăng của hormone căng thẳng adrenaline trong đêm sẽ gây áp lực tới tim, não và các mạch m.áu.
Tiếng ngáy to, thường xuyên, gián đoạn cũng là dấu hiệu báo trước của chứng ngưng thở khi ngủ. Nếu ngáy, bạn dễ bị ngưng thở khi ngủ. Chứng ngưng thở không được điều trị theo thời gian có thể gây huyết áp cao, đau tim, đột quỵ, suy tim sung huyết, các vấn đề về nhịp tim, liệt dương, tiểu đường, Alzheimer, thậm chí là ung thư.
Cách điều trị
Để điều trị chứng ngáy ngủ, trước tiên bác sĩ có thể đề nghị bạn thay đổi lối sống, như bỏ hút thuốc, giảm cân, ngừng uống rượu trước khi ngủ…
Theo Webmd, đối với chứng ngáy do bệnh, bạn có thể được sử dụng một thiết bị nhựa nhỏ trong miệng khi ngủ. Nó giữ cho đường thở mở bằng cách di chuyển hàm hoặc lưỡi của bạn.
Ngoài ra, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật cho người ngáy nặng. Phương pháp này có thể loại bỏ hoặc thu nhỏ các mô trong cổ họng hoặc làm cho vòm miệng mềm trở nên cứng hơn.
Bên cạnh đó, bạn có thể thử một số giải pháp dưới đây để có giấc ngủ ngon:
– Ngủ nghiêng, không nằm ngửa.
– Nâng cao đầu giường một chút.
– Sử dụng thuốc thông mũi để mở đường thở. Lưu ý không dùng quá 3 ngày mà không có sự hướng dẫn cụ thể của bác sĩ.
– Tạo lịch trình ngủ theo thói quen.
